Bebeğim Kafasını Bilerek Sert Yerlere Vuruyor!

Ali 10 aylık olduğunda birçok harika davranış geliştirmişti. Her güne; acaba bugün neler yapacak heyecanı ile başlıyorduk. Bir gün bizi şaşırtan bir davranışla karşılaştık. Küçük prensim bir şeylere kızınca kafasını duvara vuruyordu. Hem de gözlerimizin içine baka baka devam ediyordu bu ritmik vuruşlar. Eşim ve ben çok tedirgin olduk. Minik kafasının bu sert vuruşlardan zedeleneceğini düşündük. Kafasını sert bir yerlere vuran ve bunu bilerek yapan bir bebek kimi endişelendirmez ki!?

Sizi rahatlatır mı bilmem fakat dünyanın dört bir yanında bebekler buna benzer davranışlar gösteriyor. Bir araştırmaya göre bebeklerin %20’si bu davranışı gösteriyor. Bu davranış erkeklerde, kızlara oranla daha sık görülüyor. Nedenleri konusunda fikir birliği sağlanmış değil. Bu davranışın, diş çıkarma ya da iltihaplı kulak nedeniyle ortaya çıkan ağrıyı dindirmeye yönelik olduğunu düşünen uzmanlar var.

Bir kısım uzman ise bebeklerin henüz duygularını ifade edecek yetenekleri gelişmediği için böyle davrandığını düşünüyor. Birçok bebek özellikle engellendiğinde ve kızdığında bu davranışı gösteriyor. Belki de bu şekilde davranarak ‘Çok ama çok kızdım size!’ demeye çalışıyorlar.

Bazı uzmanlar bebeklerin bu davranış ile kendilerini sakinleştirmeye çalıştığını düşünmekte. Zira bu davranış özellikle uyku öncesinde ve sabahları uykudan uyandıklarında daha sık tekrarlanıyor. Bebekler, kafalarını ritmik bir şekilde vurarak beden ritimlerini sağlamaya çalışıyor olabilirler.

Bunlar bu davranışın başlamasının olası sebepleri. Peki, neden bir davranış devam eder, hem de bazen artarak? Bu sorunun cevabını araştırırken ilk bakılması gereken o davranışın sonuçlarıdır. Bebeğiniz kafasını bilerek bir yerlere vurduğunda ne yaparsınız? Tabi ki onunla ilgilenirsiniz. İşte tam da bu noktada bu ilgi bu davranışı pekiştirir. Ve küçüğünüz artık ne zaman ilginizi istese nasıl alacağını biliyordur! Kafa vurmalar artarak devam eder.

Bana kalırsa davranış aynı olsa da her bebeğin bu davranışı gerçekleştirmesinin altında yatan neden farklı olabilir. Fakat davranışın pekişip artmasının nedeni çoğunlukla aynıdır: Ağrı duyan bebek kafasını bir yerlere vurarak rahatlamaya çalışırken birden tüm ilgiyi topladığını fark eder. Bir dahaki sefere ağrı yoktur fakat ilgi arzusu bu davranışı tetikler. Öte yandan annenin üzüntüsü bebeğin dikkatinden kaçmaz ve bir dahaki sefere kendisini kızdıran annesine ‘beni çok kızdırdın!’ demek için yine bu davranışı kullanabilir.

Tüm bu bilgiler iyi güzel de ben ne yapabilirim bu konuda diye merak ediyorsanız size düşen görev hem çok basit hem de çok zor. ‘Basit’ çünkü ‘görmezden gelme’ yöntemini kullanıp bu olay olmuyormuş gibi yapmanız davranışın sönmesini kolaylaştırır. ‘Zor’ çünkü miniğiniz o taptaze başını sert bir yüzeye vururken nasıl görmezden geleceksiniz! Haklısınız. Bu zor. Fakat süreci kolaylaştırmak için birkaç tavsiyem daha var:

Gün içinde ona ‘elinizden geldiği kadar’ ve ‘yeterince’ ilgi gösterin. Böylece ilginiz için bu davranışı daha az gösterecektir. Oyun oynadığı alanları ve beşiğini güvenli hale getirin. Örneğin, taş zeminde oynamasın, altında hep bir halı olsun ki kafasını vurunca daha az zarar görsün. Bu demek değil ki pamuklara sarıp sarmalayın onu. Bırakın biraz canı yansın. Davranışının doğal sonuçları da davranışın sönmesine yardım eder.  Emin olun ki kafasını vururken kendince bir ayarlama yapıyor. Kendi ağrı eşiğini çok zorlamayacaktır.

Uyku rutinini biraz daha uzatın. Ona huzur ve rahatlık sağlayacak rutinler geliştirin.

Ritim duygusuna hitap edecek aktiviteler yapın. Örneğin dans edin, şarkı söyleyin ya da onunla birlikte sallanın.

Kafa vurma bazen ciddi bir gelişimsel bozukluğun göstergeleri arasında yer alabilir fakat endişelenmeyin. Çocuğunuzun normal geliştiğini düşünüyorsanız yani davranışları yaşıtları ile aşağı yukarı benzerse, endişelenmenize gerek yok. Fakat gene de bu davranış kontrol edilemez bir şekilde artıyorsa ve küçüğünüz kendine zarar veriyorsa bir çocuk psikoloğuna başvurmanızda fayda var.

Gelişim Psikolojisi Uzmanı

Cihan Züleyha Aydın Özdemir